ROIC Nedir? Şirketlerin elde ettiği kârı ne kadar verimli bir şekilde yatırıma dönüştürdüğünü ölçmek isteyen yatırımcılar için ROIC yani “Yatırılan Sermaye Üzerinden Getiri” oranı oldukça değerli bir göstergedir. Finansal tabloların ötesine geçip, bir şirketin sermayesini nasıl değerlendirdiğine dair net bir fikir verir.
Hızlı Özet
ROIC, bir şirketin sermayesini ne kadar verimli ve kârlı projelerde kullandığını gösterir.
Hesaplama için: ROIC = NOPAT / Yatırılan Sermaye
Şirketin performansı, sektöründeki diğer firmalarla ROIC karşılaştırması yapılarak değerlendirilir.
ROIC, WACC’ten yüksekse, şirket değer yaratıyor demektir.
ROIC Nedir?
ROIC (Return on Invested Capital), bir şirketin yatırımcılarından ve borç verenlerden sağladığı sermayeyi ne kadar verimli kullandığını gösteren orandır. Basitçe, işletmenin yatırılan sermayeyi ne kadar kâra dönüştürdüğünü ölçer. Bu oran sayesinde şirketin yalnızca kâr edip etmediğini değil, aynı zamanda sermayeyi değer yaratacak şekilde kullanıp kullanmadığını anlayabiliriz.
Ayrıca Bakınız
Yatırılan Sermayenin Getirisi ROIC Nasıl Hesaplanır?
ROIC formülü şu şekildedir:
- NOPAT, Vergi sonrası net faaliyet geliri anlamına gelir., şirketin esas faaliyetlerinden elde ettiği ve vergiler düştükten sonraki kazancını ifade eder. Buna genellikle “NOPAT (Net Operating Profit After Tax)” da denir. NOPAT’in formülü ise şöyledir:
- Yatırılan Sermaye ise bir şirketin esas faaliyetlerini sürdürebilmek için aktif olarak kullandığı varlıkları ifade eder. Nakit dışındaki işletme sermayesi ile maddi duran varlıkların toplamından oluşur. Bu hesaplama, kasada atıl duran nakdi dışarda bırakarak yalnızca üretime, hizmete veya satışa doğrudan katkı sağlayan kaynakları dikkate alır. Birde fazla hesaplama yöntemi bulunsa da en çok kullanılan formülü ise şöyledir:
Örnek ROIC Hesaplaması
Basitleştirilmiş ROIC Hesaplama Örneği
Diyelim ki bir şirketin:
Vergi sonrası faaliyet kârı: 250 milyon TL
Yatırılan sermaye: 2.000 milyon TL
ROIC = 250 / 2.000 = %12,5
Bu durumda şirket, yatırılan her 100 TL için 12,5 TL getiri sağladığını gösterir
ROIC Nasıl Yorumlanır?
Yüksek ROIC, şirketin sermayesini verimli kullandığını ve yatırımlarından güçlü bir getiri sağladığını gösterebilir.
Düşük ROIC ise sermayenin verimsiz kullanıldığını ve yatırımların yeterince kârlı olmadığını gösterebilir;
ROIC > Sermaye Maliyeti: Şirket, sermayesini etkin kullanıyor ve değer yaratıyor demektir.
ROIC < Sermaye Maliyeti: Şirketin sermaye kullanımı verimsizdir, bu da hissedar değeri açısından olumsuz bir sinyaldir.
Yatırımcılar için en önemli şey, ROIC oranının şirketin uzun vadeli değer üretme potansiyelini yansıtıp yansıtmadığıdır. ROIC, özellikle büyüme döneminde olan şirketlerde, sürdürülebilir kârlılığı değerlendirmek için sıkça kullanılır.
ROIC Karşılatırması
Örnek 1 – Yazılım Şirketi
Bir yazılım şirketinin yıllık verileri şöyle olsun:
Net Faaliyet Kârı (NOPAT): 300 milyon TL
Yatırılan Sermaye: 1 milyar TL
ROIC = 300 / 1.000 = %30
Bu oran, şirketin her 1 TL’lik yatırım için 0,30 TL kazanç sağladığını gösterir.
Örnek 2 – Perakende Zinciri
Bu kez büyük mağazalar işleten bir perakende şirketine bakalım:
Net Faaliyet Kârı (NOPAT): 400 milyon TL
Yatırılan Sermaye: 6 milyar TL
ROIC = 400 / 6.000 = %6,7
Bu sonuç, her 1 TL yatırımla yaklaşık 0,067 TL kâr elde edildiğini gösterir. Fiziksel mağazalar, stok maliyetleri ve geniş personel yapısı nedeniyle sermaye yoğun çalışan bu şirket için bu oran sektör ortalamasında olabilir. Bu oran, sermaye ihtiyacının yüksek olduğu sektörlerde kabul edilebilir seviyede görülebilir; ancak eğer şirketin sermaye maliyetinin altında kalıyorsa, bu durum yatırımcı açısından potansiyel bir risk sinyali olabilir.
Değer yaratımının somut bir göstergesi olarak genellikle şirketin sermaye maliyetinin en az 2 puan üzerinde bir getiri elde etmesi ölçüt kabul edilir.
ROIC ile Diğer Metriklerin Kıyaslaması
ROIC, fiyat/kazanç (F/K) oranı gibi diğer finansal göstergelere anlam kazandıran önemli bir bağlam sunar. F/K oranı tek başına incelendiğinde bir şirketin değeri düşük görünse de, bu düşüşün nedeni şirketin artık hissedarları için aynı oranda (ya da hiç) değer üretememesi olabilir.
ROIC vs. ROE (Özsermaye Karlılığı): ROE sadece özkaynakların verimliliğini gösterirken ROIC hem borcu hem özsermayeyi dikkate alır, bu yüzden daha kapsamlıdır.
ROIC vs. ROA (Aktif Karlılığı): ROA tüm varlıkların verimliliğini ölçerken ROIC yalnızca yatırım yapılmış sermayeye odaklanır.
Sonuç
Yatırılan sermaye getirisi (ROIC), bir şirketin elindeki sermayeyi ne kadar verimli ve kârlı projelerde kullandığını gösterir. Bu oran, şirketin topladığı kaynakları ne ölçüde değer yaratan yatırımlara dönüştürebildiğini ortaya koyar. ROIC’in, şirketin ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti (WACC) ile karşılaştırılması ise bu yatırımların gerçekten etkin olup olmadığını anlamamıza yardımcı olur. Bu nedenle ROIC, yalnızca bir oran değil, şirketin uzun vadeli değer üretme kapasitesine dair güçlü bir gösterge niteliğindedir.
