Piyasa değeri (Market Capitalization), bir şirketin borsadaki toplam değerini belirlemek için kullanılan temel bir finansal göstergedir. Bu değer, şirketin hisse senedi fiyatı ile toplam hisse senedi sayısının çarpılmasıyla hesaplanır. Piyasa değeri, yatırımcıların bir şirketin büyüklüğünü anlamasına yardımcı olur ve büyük, orta ve küçük ölçekli şirketler olarak kategorize edilmesini sağlar. Piyasa değeri yüksek olan şirketler genellikle daha istikrarlı ve düşük riskli yatırım fırsatları sunarken, düşük piyasa değerine sahip şirketler daha yüksek büyüme potansiyeline sahip olmakla birlikte daha volatil olabilir. Piyasa değeri hesaplama formülü şu
şekildedir:
Örnek vermemiz gerekirse:
Bir şirketin hisse değeri 150 TL olsun. Şirketin dolaşımdaki hisse sayısının da 20 Milyon adet olduğunu varsayarsak. Piyasa değeri 3 Milyar TL olur.
Piyasa değerine göre şirketlerin özellikleri olabilir bunları sıralarsak:
Ayrıca Bakınız: Defter Değeri Nedir?
1. Büyük Ölçekli Şirketler (Large-Cap) – 10 Milyar Dolar ve Üzeri
Büyük ölçekli şirketler, piyasa değeri 10 milyar doların üzerinde olan ve genellikle sektörlerinde lider konumda bulunan köklü firmalardır. Bu tür şirketler güçlü finansal yapıya sahip olup, uzun vadeli istikrar sunar.
Özellikleri:
- Düşük riskli ve nispeten istikrarlı yatırımlar sunar.
- Piyasa dalgalanmalarına karşı daha dayanıklıdır.
- Piyasa dalgalanmalarına karşı daha dayanıklıdır.
- Büyüme potansiyeli görece düşük olabilir.
Örnek Şirketler:
Apple, Microsoft, Amazon, Tesla, BİM, Koç Holding.
2. Orta Ölçekli Şirketler (Mid-Cap) – 2 ila 10 Milyar Dolar
Orta ölçekli şirketler, büyük ölçekli firmalara kıyasla daha fazla büyüme potansiyeli taşıyan, ancak aynı zamanda daha fazla risk barındıran firmalardır.
Özellikleri:
- Gelişmekte olan sektörlerde faaliyet gösterirler.
- Yüksek büyüme potansiyeline sahiptirler.
- Büyük şirketler kadar istikrarlı olmayabilirler.
- Piyasa dalgalanmalarına karşı daha hassas olabilirler.
Örnek Şirketler:
Getir, Pegasus, TAV Havalimanları.
3. Küçük Ölçekli Şirketler (Small-Cap) – 300 Milyon ila 2 Milyar Dolar
Küçük ölçekli şirketler genellikle yeni veya gelişmekte olan sektörlerde faaliyet gösteren firmalardır. Yatırım açısından daha yüksek risk içerirken, büyük getiri potansiyeli de barındırırlar.
Özellikleri:
- Hızlı büyüme potansiyeli sunarlar.
- Finansal istikrar açısından büyük ölçekli şirketlerden daha zayıf olabilirler.
- Ekonomik dalgalanmalara daha fazla duyarlıdırlar.
- Yatırımcılar için kısa vadede volatiliteye açık bir yapı sergileyebilirler.
Örnek Şirketler:
Yeni halka arz edilmiş şirketler, teknoloji girişimleri.
4. Mikro ve Nano Ölçekli Şirketler (Micro & Nano-Cap) – 300 Milyon Doların Altı
Bu gruptaki şirketler, genellikle yeni kurulmuş veya yerel pazarlara hitap eden küçük firmalardır. Yüksek spekülatif özellik taşıdıkları için risk oranı oldukça yüksektir.
Özellikleri:
- Büyüme potansiyelleri yüksektir, ancak başarıları garanti değildir.
- Piyasa dalgalanmalarına aşırı duyarlıdırlar.
- Likidite sorunları yaşayabilirler.
- Küçük yatırımcılar için fırsatlar sunabilirler ancak büyük yatırımcılar için yeterli hacme sahip olmayabilirler.
Örnek Şirketler:
Yeni kurulan biyoteknoloji firmaları, startup şirketler.
Piyasa Değeri Neden Önemlidir?
Piyasa değeri, şirketlerin büyüklüğünü anlamak için kritik bir metriktir. Yatırımcılar, piyasa değeri ile şirketleri karşılaştırarak farklı büyüklükteki firmaların risk-getiri profilini değerlendirebilir.
1. Risk ve Getiri Dengesi
Genel olarak, büyük ölçekli şirketler daha düşük risk taşırken, küçük ölçekli şirketler daha yüksek büyüme potansiyeline sahip olup aynı zamanda daha riskli olabilir.
- Büyük şirketler: Daha az dalgalanma, daha istikrarlı büyüme ve düzenli temettü gelirleri sunar.
- Küçük şirketler: Daha volatil olup, büyük getiri fırsatları barındırırken iflas riski de taşır.
2. Şirketin Piyasadaki Gücünü Gösterir
Piyasa değeri, bir şirketin sektördeki rekabet gücünü ve yatırımcı ilgisini belirleyen en önemli göstergelerden biridir. Büyük ölçekli şirketler genellikle finansal açıdan daha güçlüdür ve ekonomik dalgalanmalara karşı daha dayanıklıdır.
3. Likiditeyi ve Yatırımcı Çekiciliğini Etkiler
Büyük piyasa değerine sahip şirketler, genellikle daha fazla işlem hacmine sahiptir ve yatırımcılar tarafından daha kolay alınıp satılabilir. Küçük şirketler ise daha düşük likiditeye sahip olabilir, bu da fiyat dalgalanmalarını artırır.
4. Endekslerdeki Ağırlık ve Etkisi
Borsada işlem gören büyük ölçekli şirketler, borsa endekslerinde daha büyük bir ağırlığa sahiptir. Örneğin, BIST 100 endeksi içinde büyük piyasa değerine sahip şirketlerin performansı, endeksin genel yönünü belirlemede önemli rol oynar.
Piyasa Değeri ve PD/DD İlişkisi
Piyasa değeri (Market Capitalization) ve Fiyat / Defter Değeri (PD/DD – Price-to-Book Ratio) oranı, bir şirketin borsa değerlemesini anlamak için birlikte kullanılan iki önemli finansal göstergedir. Piyasa değeri, şirketin borsadaki toplam değerini gösterirken, PD/DD oranı bu piyasa değerinin şirketin muhasebe kayıtlarına göre belirlenen defter değeriyle kıyaslanmasını sağlar. PD/DD oranı, bir şirketin özkaynaklarına kıyasla pahalı mı yoksa ucuz mu işlem gördüğünü analiz etmek için kullanılır. PD/DD değeri ise şöyle hesaplanır:
Sonuç: Piyasa Değeri Tek Başına Yeterli Bir Kriter midir?
Piyasa değeri, bir şirketin büyüklüğünü ve piyasa içindeki yerini anlamada kritik bir göstergedir. Ancak, şirketin finansal sağlığı, borç durumu, kârlılığı ve büyüme stratejileri gibi faktörler göz ardı edilmemelidir.
Yatırım yaparken piyasa değerinin yanı sıra şu faktörler de değerlendirilmelidir:
- Finansal tablolar (Gelir, net kâr, borç/özsermaye oranı)
- Sektördeki rekabet durumu
- Yönetim kalitesi ve şirketin büyüme stratejisi
- Makroekonomik koşullar ve piyasa trendleri
Bu nedenle, piyasa değerini analiz etmek önemli bir başlangıç noktası olsa da, yatırım kararlarını destekleyecek daha derinlemesine analizler yapmak gereklidir.
Ayrıca Bakınız: Defter Değeri Nedir?
