Kitle fonlama, 2000’li yıllardan beri kullanılmaya başlanmış bir finansal sistemdir. Ülkemizde 2016 yılında ilk kez uygulamaya geçirilmiştir. Finans sektöründe tüm dünyada gerekli projelerin, işlemlerin yerine getirilmesi, ilk adımın atılabilmesi için fon bulunması bu sistemle mümkün kılınmaktadır. Özellikle modern teknolojinin yardımı ile birlikte günümüzde daha aktif bir hâlde yatırımcıların karşısına çıkmaktadır. Peki, kitle fonlama nedir? Hangi sektörler için uygundur ve hangi platformlardan sisteme giriş yapmak mümkündür?
Kitle Fonlama
Kitle fonlama, bir projenin ya da bir firmaya ait bir işlemin gerçekleştirilebilmesi için gereken finansmanın sağlanabilmesi adına, yatırımcılara, geniş kitlelere yapılan yatırım çağrısıdır. Geniş bir kitleden ufak ufak miktarlar bağış ya da yatırım olarak istenmektedir. İşlemin hayata geçirilebilmesi ile birlikte projeye, firmanın büyüklüğüne vb. bağlı olarak yatırımcılara ödül, hizmet vs. verilir. Bu açıdan kısaca bir proje geliştirebilmek için sermaye bulma yöntemi denilebilir.
Türkiye’de Kitle Fonlama
Finans sektörüne yeni katılan yatırımcıların kitle fonlama dikkatini çekebilmektedir. “Türkiye’de kitle fonlama var mı” sorusu bu nedenle sıklıkla araştırılmaktadır. Ülkemizde de elbette bu fonlama yöntemi tercih edilmektedir. Önemli olan borsaya dair her konuda olduğu gibi bu konuda da yeterli araştırma yapılmadan yatırım yapılmamasıdır.
Kitle Fonlama Türleri Nelerdir?
Şu an ülkemizde kitle fonlama sistemi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Hem girişimciler hem de yatırımcılar için kârlı bir ortam sağlanmaktadır. Kitle fonlama türleri genel olarak 4 tanedir. Bunlar bağışa dayalı, ödüle dayalı, hisseye dayalı ve borçlandırmaya dayalı kitle fonlamasıdır. Ülkemizde bu türlerin şu an için ilk üçü uygulanmaktadır.
Ödüle Dayalı Fonlama
Ödüle dayalı fonlama en çok tercih edilendir. Fonlama projesi için platform aracılığı ile bağışını yaptığında bir hediye almaktadır.
Bağışa Dayalı Fonlama
Bağışa dayalı fonlama adından da anlaşılacağı üzere kişi sadece bağışta bulunmakta ve karşılığında bir şey almamaktadır. Bu daha az sıklıkta tercih edilmektedir. Kişilerin genellikle bir projeye karşılıksız yatırımda bulunması toplumsal projelerle alakalı olabilmektedir. Güvenilir bir platform olmasına dikkat edilmelidir.
Hisseye Dayalı Fonlama
Hisseye dayalı fonlamada yine isminden anlaşılacağı üzere kişi girişime yatırım yaptığında hisse de satın almış olmaktadır. Bağış toplanan proje başarılı olduğunda yatırımı yapan kişinin de hisselerin de artış ya da düşüş var ise değersizleşme görülebilmektedir.
Borçlandırmaya Dayalı Fonlama
Borçlandırmaya dayalı fonlama sistemi ise ülkemizde henüz kullanılmamakla birlikte diğer ülkelerde oldukça yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Girişimci projesi için geniş kitlelerden yine düşük miktarlarda borçlanma yolu ile yatırım sağlayabilmektedir. Projenin ilerleme şekli ile birlikte elbette bu yatırımların geri ödemesi de gerçekleştirilecek şekilde strateji geliştirilmektedir.
Kitle Fonlama Platformları
Bir yatırımcı bu tür fonlama türlerinden bir tanesine yatırımda bulunmak istemektedir. Kitle fonlamada günümüzde internet değerli bir aracı olarak görülmektedir. Sosyal medyada bile sıklıkla bu tür kitle fonlama örneklerine rastlamak mümkündür. İnternet üzerinden istenilen türdeki kitle fonlama sistemini tercih etmek oldukça kolaydır. Projelerin ve girişimcilerin araştırılması, yeterli bilgiye ulaşması ile birlikte bu platformlar üzerinden giriş yapıp projeye bağışta bulunmak mümkündür. Çok sayıda web sitesi ve sosyal medya hesabı kitle fonlama üzerine hizmet sunmaktadır. Peki, kitle fonlamanın avantajı ve dezavantajı var mıdır? Elbette her türlü finansal girişimde olduğu gibi kitle fonlamada da avantaj/dezavantaj bulunmaktadır. Platformlara rahat erişim, internette araştırma imkânı, ufak miktarlarda bağış, toplu hâlde yatırım yapabilmek, sosyal medya aracılığı ile pazar araştırması yapmak avantajları arasında yer alır. Risk ihtimali, güvenilir bir kanal değilse hukukî açıdan sorun yaşamak, herkese açık alanda olmasından dolayı rekabet artışı, itibar zedelenmesi (hem girişimci hem yatırımcı açısından) dezavantajlarıdır. Finans sektöründe hangi yatırım türü olursa olsun bu nedenle ciddi araştırma mühimdir. Uzun bir araştırma pek çok başarısızlığın önüne geçecektir.
