Katma Değer Vergisi (KDV) Hayatımıza Gireli 40 Yıl Oldu
Türkiye’nin en çok tartışılan dolaylı vergilerinden biri olan Katma Değer Vergisi (KDV), 40 yıl önce uygulanmaya başladı. 1 Ocak 1985 tarihinde yürürlüğe giren KDV, yıllar içinde oran değişiklikleri ve kapsam genişlemeleriyle birlikte Hazine’nin en önemli gelir kaynaklarından biri haline geldi.
KDV’nin Tarihçesi ve Uygulamaya Geçişi
KDV, Türkiye’de 25 Ekim 1984 tarihinde kabul edilen ve 2 Kasım 1984 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ile uygulamaya konuldu. Bu vergi, dönemin Turgut Özal liderliğindeki Anavatan Partisi (ANAP) hükümeti döneminde hayata geçti. KDV, o dönemde “modern bir vergi sistemi” olarak lanse edildi ve tüketim üzerinden alınan dolaylı bir vergi olması nedeniyle geniş bir kitleyi kapsayacak şekilde tasarlandı.
KDV’nin İlk Oranları ve Yıllar İçindeki Değişimi
KDV, ilk uygulamaya konulduğunda standart oran olarak %10 belirlenmişti. Zamanla, hem ekonomik ihtiyaçlara hem de sektörlere özel teşviklere bağlı olarak oranlar değiştirildi.
- 1985: KDV uygulamasına standart %10 oranıyla başlandı.
- 1988: Oran %12’ye yükseltildi.
- 2001: Ekonomik kriz döneminde %18’e çıkarılarak günümüzde de geçerli olan oran benimsendi.
- Sonraki Yıllar: Temel gıda ürünleri, ilaç ve tarımsal ürünlerde KDV oranları %1 veya %8 gibi daha düşük oranlarda uygulanmaya başladı. Bazı lüks tüketim ürünlerinde ise daha yüksek oranlar kullanıldı.
GİB’in sitesinde yayınlanan son KDV oranları.
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Ne Zaman Geldi?
KDV gibi tüketim üzerinden alınan bir diğer önemli vergi olan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), 2002 yılında dönemin Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) hükümeti tarafından uygulamaya konuldu. 4760 sayılı ÖTV Kanunu ile yürürlüğe giren bu vergi, otomobil, alkol, sigara ve yakıt gibi belirli ürün gruplarında uygulanıyor. ÖTV, ekonomik ihtiyaçlara göre sıklıkla güncellenerek önemli bir gelir kaynağı haline geldi.
KDV ve ÖTV’nin Ekonomiye Etkisi
KDV, Türkiye ekonomisinde dolaylı vergi sistemi içerisinde en büyük paya sahip. Özellikle tüketimin yüksek olduğu yıllarda Hazine gelirlerini artırmada önemli bir rol oynadı. Ancak tüketim üzerinden alınan bu vergi, gelir dağılımında adaletsizlik yaratabileceği eleştirilerine de maruz kalıyor. ÖTV ise belirli ürünlere odaklı olması nedeniyle daha spesifik bir gelir kaynağı olarak öne çıkıyor.
40 Yıl Sonra KDV’nin Bugünkü Durumu
Bugün KDV, %1, %10 ve %20 oranlarıyla farklı ürün gruplarında uygulanıyor. Dijital hizmetler, e-ticaret ve tarım gibi sektörlere yönelik yapılan düzenlemelerle KDV kapsamı genişletildi. 2025 yılında KDV’ye zam gelecek mi? 2025 yılında gelen bütün zamlara buradan ualaşabilirsiniz.
