Hisse başına kar (HBK), bir şirketin kârlılığını ölçmek için kullanılan en temel finansal göstergelerden biridir. HBK, şirketin net karının her bir hisseye düşen miktarını ifade eder ve yatırımcıların şirketin finansal performansını değerlendirmesine yardımcı olur.
Bu metrik, şirketlerin geçmişe dönük finansal durumlarını analiz etmek, rakipleriyle karşılaştırmak ve hisse senetlerinin yatırım yapılabilirliğini belirlemek için sıkça kullanılır. Özellikle borsa yatırımcıları ve finansal analistler için HBK, hisse değerleme ve fiyat-kazanç (F/K) oranı gibi hesaplamalarda kritik bir rol oynar.
Hisse Başına Kar (HBK) Nasıl Hesaplanır?
Hisse başına kar hesaplaması oldukça basit bir formüle dayanır:
Örnek Hesaplama
Bir şirketin net karı 10 milyon TL ve piyasada dolaşımdaki hisse sayısı 5 milyon ise, hisse başına kar şu şekilde hesaplanır:
Bu durumda şirketin her bir hissesi başına elde ettiği kar 2 TL’dir. Bu değer, yatırımcılara şirketin karlılığı hakkında fikir verir.
HBK Türleri
HBK hesaplanırken farklı değişkenler göz önünde bulundurularak iki temel tür ortaya çıkar:
1. Temel HBK (Basic EPS)
Bu yöntem, sadece mevcut dolaşımdaki hisse senetleri üzerinden hesaplanır. Yukarıda verilen temel formül kullanılır ve şirketin o anki net karına göre hisse başına düşen kar belirlenir.
2. Seyreltilmiş HBK (Diluted EPS)
Seyreltilmiş HBK, potansiyel hisse senetleri (örneğin, opsiyonlar, dönüştürülebilir tahviller veya çalışanlara verilen hisse senedi primleri) dikkate alınarak hesaplanır. Bu tür hisse senetleri piyasaya sürüldüğünde dolaşımdaki toplam hisse sayısı artabilir ve bu da HBK’nın düşmesine neden olabilir.
Örneğin, eğer aynı şirket 1 milyon adet opsiyon hisse senedi dağıtmayı planlıyorsa, yeni hesaplama şu şekilde yapılır:
Bu hesaplama, yatırımcıların şirketin gelecekteki potansiyel değer kaybını veya seyreltme riskini anlamalarına yardımcı olur.
Hisse Başına Kâr (HBK) Neden Önemlidir?
HBK, bir şirketin finansal sağlığını anlamak açısından kritik öneme sahiptir. İşte yatırımcılar için neden önemli olduğu:
1. Şirketin Kârlılığını Gösterir
HBK, yatırımcılara şirketin ne kadar kar ettiğini ve bu karın hissedarlara nasıl dağıldığını gösterir. Yüksek HBK değeri, şirketin güçlü bir kârlılığa sahip olduğunu gösterirken, düşük bir HBK değeri şirketin finansal sıkıntı içinde olabileceğini işaret edebilir.
2. Hisse Senedi Değerlemesinde Kullanılır
HBK, hisse fiyatlarını değerlendirmek için kullanılan Fiyat/Kazanç (F/K) oranının hesaplanmasında temel bileşenlerden biridir:
Düşük bir F/K oranı, yatırımcıların hisse senedini daha uygun bir fiyattan satın alabileceğini gösterirken, yüksek F/K oranı hisse senedinin pahalı olabileceğine işaret edebilir.
3. Temettü Dağıtımı İçin Bir Göstergedir
Şirketler genellikle HBK’ya bağlı olarak temettü (kar payı) dağıtır. Eğer HBK yüksekse ve şirketin temettü politikası uygunsa, yatırımcılar daha fazla temettü alabilir.
HBK’nın Dezavantajları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Her ne kadar HBK yatırımcılar için önemli bir gösterge olsa da, tek başına yeterli bir kriter değildir. İşte bazı dezavantajları:
1. Hisse Geri Alımları HBK’yı Yapay Olarak Artırabilir
Şirketler zaman zaman piyasadaki kendi hisselerini geri satın alarak dolaşımdaki hisse sayısını azaltabilir. Bu durumda net kar aynı kalırken hisse sayısı düştüğü için HBK yükselir. Ancak bu gerçek bir karlılık artışı olmayıp, sadece matematiksel bir değişim olabilir.
2. Farklı Şirketlerin HBK’ları Karşılaştırılamaz
Farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin HBK değerlerini doğrudan karşılaştırmak yanıltıcı olabilir. Çünkü her sektörün kar marjları, hisse yapıları ve büyüme potansiyelleri farklıdır. Bu yüzden HBK’yı değerlendirirken şirketin geçmiş verileri ve sektör ortalamaları göz önüne alınmalıdır.
3. Net Kârın Değişkenliği HBK’yı Etkileyebilir
Net kar, birçok faktörden etkilenebilir: Vergi indirimleri, finansman giderleri, amortisman giderleri, kur farkları vb. Bu nedenle HBK hesaplanırken şirketin kar kalemleri detaylı incelenmelidir.
Sonuç
Hisse başına kar (HBK), yatırımcılar için kritik bir finansal göstergedir ve şirketin karlılığını anlamada büyük rol oynar. Ancak tek başına değerlendirilmemeli, şirketin finansal tabloları, büyüme potansiyeli, sektör trendleri ve piyasa dinamikleri ile birlikte analiz edilmelidir.
Ayrıca Bakınız: PD/DD Nedir?
