Artan Enflasyon ve Nakit İhtiyacı
Son yıllarda Türkiye’de artan enflasyon ve ekonomik dalgalanmalar, günlük yaşamın pek çok alanını etkilediği gibi 200 TL ve nakit parayı da etkiliyor. Özellikle nakit ihtiyacının artması, en yüksek değerli banknot olan 200 TL’nin dolaşımda çok daha fazla yer kaplamasına neden oldu. Merkez Bankası verileri, 15 yılda 200 TL’lik banknotların tedavüldeki payının yüzde 16’dan yüzde 80,4’e çıktığını gösteriyor. Bu durum, daha önce günlük iki kez doldurulan ATM’lerin üç kez doldurulmasını gerektirirken, küçük kupürlerin piyasadan çekilmesine de yol açtı.
200 TL’lik Banknotların Hakimiyeti
Yüksek enflasyon ve artan fiyatlar nedeniyle 200 TL’lik banknotların günlük alışverişlerde bile yetersiz kalması, daha büyük banknot ihtiyacını doğurdu. Ancak Merkez Bankası’nın bu yönde bir çalışması bulunmuyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, mevcut kupürlerle devam edilmesine karar verildiğini, nakit dışı ödeme sistemleriyle birlikte kupür kompozisyonlarının dönemsel olarak değerlendirildiğini ifade etti. Ancak bu süreçte, piyasada ve ATM’lerde küçük kupürlerin varlığının giderek azalması, bankacılık sektörünün operasyonel maliyetlerini artırdı.
ATM’lerde Artan Doldurma Sıklığı
ATM’lerin daha sık doldurulması ihtiyacı, bankalar açısından maliyetleri artıran bir başka etken oldu. Bankacılık sektörü kaynakları, özellikle maaş günleri ve tatil dönemlerinde ATM’lerin günlük doldurma sıklığının 4-5 kez çıktığını belirtiyor. Ayrıca ATM’lere konulan banknotların yüzde 75’inin 200 TL, yüzde 25’inin ise 100 TL’lik banknotlardan oluştuğu, 50 TL ve altı kupürlerin ise giderek azaldığı ifade ediliyor.
Geri Dönüşümlü ATM’lere Yönelim
Geri dönüşümlü ATM’ler, sektörün bu artan maliyetleri dengeleme çabalarının bir parçası olarak öne çıkıyor. Bu tür ATM’ler, yatırılan nakdin tekrar dolaşıma girmesini sağlıyor ve nakit döngüsünü daha verimli hale getiriyor. Yine de, alım gücü düşük olan küçük kupürlerin azalışı ve yüksek enflasyonun etkisi, piyasa koşullarını zorlaştıran önemli unsurlar olarak dikkat çekiyor.
Küçük Kupürlerin Azalması
Zaten alım gücü oldukça düşük olan 50 ve altı kupürlü banknotlar, her yerden silinmeye devam ediyor. 200 TL’nin tedavüldeki hakimiyeti artarken, küçük kupürlerin azalması piyasa ve ATM’ler için ciddi bir zorluk yaratıyor. Bu durum, bankacılık sektörünün operasyonel süreçlerini etkilediği gibi, tüketiciler için de günlük yaşamda önemli bir değişim yaratıyor.
